Білім беру процестерін басқаруды жетілдірудегі болашақ мұғалімдердің көшбасшылық құзыреттіліктерінің рөлі
DOI:
https://doi.org/10.32523/3080-1710-2025-151-2-113-130Кілт сөздер:
құзыреттілік, көшбасшылық, көшбасшылық құзыреттілік, педагогикалық менеджмент, болашақ педагогтар, студенттер, мұғалімдерАңдатпа
Мақалада білім беру процестерін тиімді басқарудың әлеуеті ретінде педагогикалық университеттер студенттерінің көшбасшылық құзыреттіліктері мәселелері мен перспективалары талданады. Зерттеудің өзектілігі көшбасшылық қасиеттерді көрсете алатын және білім беру мекемелерін сәтті басқара алатын мұғалімдерді даярлау қажеттілігімен анықталады. Талдау үшін көшбасшылықтың негізгі теориялық тәсілдері, соның ішінде дәстүрлі Көшбасшылық теориясы (қасиеттер теориясы), ситуациялық көшбасшылық тұжырымдамасы, трансформациялық Көшбасшылық теориясы, бөлінген көшбасшылық тұжырымдамасы және этикалық Көшбасшылық теориясы қарастырылды. Мақалада сонымен қатар көшбасшылық құзыреттілігтін маңызды аспектісі ретінде педагогикалық рефлексияның маңызы талқыланады.
Педагогикалық жоғары оқу орындарының студенттері мен оқытушылары арасында жүргізілген сауалнама нәтижелеріне сәйкес, респонденттердің көпшілігі табысты педагогтың негізгі сапасы ретінде көшбасшылық құзыреттіліктерді бөледі. Ең маңызды қасиеттердің бірі - өзіне деген сенімділік, қарым-қатынас, берілгендік, харизма, шығармашылық және эмпатия. Алайда, сауалнамаға қатысушылардың пікірінше, педагогикалық жоғары оқу орындарында көшбасшыларды даярлау деңгейі орта деңгей ретінде бағаланады, бұл білім беру бағдарламаларын жетілдіру қажеттілігін көрсетеді. Атап айтқанда, нақты көшбасшылық қасиеттерді дамытуға бағытталған белсенді тренингтерді қосу, мектепте көшбасшылық бойынша жобаларды енгізу, басқару жағдайларын талдау үшін кейстер әзірлеу, педагогикалық менеджмент дағдыларын пысықтау үшін виртуалды тренажерлерді пайдалану ұсынылады.