Остракизмнің алдын алудағы халықаралық тәжірибе

Аңдатпа

Өсіп келе жатқан цифрлық тәуекелдер мен мектеп ортасының өзгеруі жағдайында остракизм мен қорқыту мәселесі ерекше өзекті болып отыр. Бұл зерттеудің объектісі-қорқыту және кибербуллинг түрінде көрінетін оқу орындарындағы әлеуметтік оқшаулану. Жұмыстың мақсаты-құқықтық, институционалдық және мәдени аспектілерге баса назар аудара отырып, остракизмнің алдын алудың ұлттық және халықаралық стратегияларына салыстырмалы талдау жүргізу. Финляндия, Ұлыбритания, АҚШ, Жапония, Оңтүстік Корея, Қазақстан және Ресейдің тәжірибесіне басты назар аударылады, онда қорқытудың алдын алу тәсілдерінің типологиялық айырмашылықтары анықталды.

Мақаланың ғылыми-практикалық маңыздылығы оның қорқытуға қарсы қолданыстағы модельдер туралы деректерді жүйелеп қана қоймай, сонымен қатар оларды қазақстандық және ресейлік білім беру жүйелері жағдайында бейімдеу бойынша ұсыныстар беруімен байланысты. Зерттеу әдістемесі салыстырмалы құқықтық талдауға, нормативтік актілердің мазмұнын талдауға, халықаралық ұйымдардың (ЮНЕСКО, ЭЫДҰ, ЮНИСЕФ) есептеріне, сондай-ақ қорқыту динамикасы туралы статистикалық мәліметтерге негізделген. Сондай-ақ әлеуметтік-мәдени талдау және сараптамалық зерттеу элементтері қолданылды.

Нәтижелер көрсеткендей, жан-жақты мемлекеттік саясаты бар, білім беру бағдарламаларын міндетті түрде жүзеге асыратын елдер (Мысалы, Финляндиядағы Кива) және зардап шеккендерді қолдаудың дамыған жүйесі ең жоғары тиімділікті көрсетеді. Қазақстанда Киваның ішінара енгізілуіне қарамастан, оң үрдіс байқалды – пилоттық мектептердегі бұзақылықтың 12% - ға төмендеуі.

Зерттеу халықаралық тәжірибені ұлттық стратегияларға интеграциялау қажеттілігін негіздей отырып, бұзақылықпен күресудің педагогикалық саясатын жасауға ықпал етеді. Практикалық маңыздылығы нәтижелерді тиімді профилактикалық шараларды әзірлеуде қолдану мүмкіндігінде жатыр.