Ағылшын тілі оқулықтарында құндылыққа бағытталған компонентті іске асыру

Аңдатпа

Ағылшын тілі оқулығы құндылықтарды жеткізудің негізгі құралдарының бірі ретінде оқушылардың құндылық-мотивациялық саласының дамуына әсер етеді. Бұл зерттеу Қазақстан Республикасындағы орта мектептерде қолданылатын ағылшын тілі оқулықтарында құндылық-бағдарланған компонентті жүзеге асыруды зерттеуге бағытталған. Зерттеу әдісі ретінде Ш. Шварцтың негізгі құндылықтар теориясына негізделген ағылшын тілі оқулықтарының контенттік талдауы қолданылды. Талдау нәтижелері зерттеліп отырған компоненттің ағылшын тілі оқулықтарында Ш. Шварцтың төрт негізгі құндылық категориясы бойынша ұсынылғанын көрсетті: 1) өзгерістерге ашықтық, 2) өзін-өзі анықтау, 3) өзін-өзі растау және 4) сақтау. «Сақтау» категориясындағы құндылықтар ең айқын түрде ұсынылған, ал «өзіне-өзі анықтау» категориясындағы құндылықтар ең аз айқындалған. Алынған нәтижелер ағылшын тілі оқулықтарының материалдары негізінен әлеуметтік бірлік пен дәстүрлерге құрмет көрсету құндылықтарын дамытуға бағытталғанын, ал жеке жетістіктер мен амбициялармен байланысты құндылықтарға, ғаламдық құзыреттілікті қалыптастыру үшін маңызды болып табылатын, жеткілікті назар аударылмайтынын көрсетеді. Зерттеу ағылшын тілі оқулықтарындағы құндылық-бағдарланған компонентті жүзеге асыруды тереңірек түсінуге ықпал етеді және барлық құндылық категорияларының теңгерімді түрде ұсынылуы қажеттілігін атап көрсетеді. Нәтижелер оқулық әзірлеушілеріне, педагогтарға және құндылық-бағдарланған білім беру мен оқушыларда ғаламдық құзыреттіліктерді қалыптастыру мәселелерімен айналысатын зерттеушілерге пайдалы болуы мүмкін.